TÜRKİYE'NİN GÜRCİSTAN'A POTANSİYEL TARIM VE GIDA ÜRÜNLERİ İHRACATI 20-05-2013
http://www.ithalatihracat.biz/?pnum=763
GÜRCİSTAN: TARIM VE GIDA ÜRÜNLERİ İHRACAT POTANSİYELİ DEĞERLENDİRMESİ
Gürcistan, eski ve zengin bir tarım kültürüne sahiptir. Ancak buna rağmen bugün itibariyle imkansızlıklardan
dolayı ülkede organize ve etkin bir tarım yapıldığını söylemek güçtür. Ekilebilir alanlar ve ormanlık arazi
toplam yüzölçümünün önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Ülkedeki toprak ve iklim çeşitliliği pek çok
ürünün yetiştirilebilmesi için uygun bir ortam yaratmaktadır. Topraklar tarıma elverişli olmakla birlikte, 3
milyon hektarı bulan arazinin %25’inde ekim yapılmaktadır. SSCB döneminde birliği oluşturan tüm
Cumhuriyetlere tarımsal ürünlerin büyük çoğunluğu Gürcistan tarafından gönderilmekte iken, bağımsızlığın
ilanından sonra durum tersine dönmüştür.
Gürcistan’da geleneksel yöntemlerle tarım yapılmakta olup, modern teknoloji kullanımı yok denecek kadar
azdır. Buna karşın suni ve hormonlu maddelerin kullanımının aynı oranda düşük olması, ürünlerin doğal
haliyle satılmasını sağlamaktadır. Topraklarının yaklaşık yarısı tarımsal üretim için müsait olan Gürcistan’da
istikrarlı bir üretimden bahsetmek mümkün değildir. Örneğin, SSCB döneminde tüketilen çayın yaklaşık %90’ı
Gürcistan tarafından üretilirken, bugünkü çay üretimi 1990’la mukayese edildiğinde çok düşük düzeydedir.
Ülkedeki başlıca tarımsal üretim çay, üzüm, mısır, patates, turunçgiller, çeşitli meyve ve sebzelerden
oluşmaktadır. Ayrıca, Gürcistan dünyanın ilk 10 fındık üreticisi ülkesinden birisidir.
Son yıllarda uygulanan politikalar ile tarımda reform yapmayı amaçlayan hükümet, tarım alanlarının çiftçilere
dağıtılması ve kayıt altına alınması programını yürütmektedir. Vergi, altyapı, tedarik gibi konularda da tarım
sektörünü geliştirici önlemler alınmaya çalışılmaktadır.
Ekonomi içerisinde önemli bir yer tutan hayvancılık sektörü tarım sektörü gibi bağımsızlık sonrasında büyük
oranda gerilemiştir. Kafkas dağları eteklerindeki geniş meraların hayvancılık yapılması için son derece
elverişli olmasına rağmen, bu konuda Gürcü müteşebbislerin ciddi girişimleri bulunmamaktadır.
Gürcistan, 4,5 milyonluk nüfusu ve satın alma gücü paritesine göre kişi başına düşen 5.430 dolarlık GSYİH’ si
ile geçiş döneminde bulunan küçük bir serbest piyasa ekonomisidir. Avrupa ve Orta Asya arasında geçiş
noktasında yer almaktadır. Her ne kadar 2008 yılında Rusya ile olan anlaşmazlık ve küresel ekonomik krizin
etkisiyle büyüme hızı azalmış olsa da bölgedeki diğer ülkelere göre daha iyi bir pazar olma niteliğini
korumaktadır. Girdilerin çoğunluğunun ithal ediliyor olması da bu ülkeyi cazip pazarlardan biri haline
getirmektedir.
Gürcistan’da son yıllarda tarım ürünlerinin işlenmesi konusuna önem verilmeye başlanmıştır. Bu bağlamda
şarap sektörü ön plana çıkarılmaya başlanmış ve ihracatın başlıca sektörlerinden biri olarak ortaya çıkmış
olup, halen 15’ten fazla ülkeye şarap ihracatı yapılmaktadır. Üzüm, turunçgiller ve fındık ise gıda sanayinde
işlenen diğer önemli tarımsal ürünlerdir. Ülke ihracatının bir diğer temel taşı ise maden suyudur. Aralarında
Almanya, Rusya, Fransa, Çek Cumhuriyeti gibi ülkelerin de bulunduğu toplam 52 ülkeye maden suyu ihracatı
yapılmaktadır. İşlenmemiş tarım ürünleri ihracatında ise sebzeler, çay ve baharatlar liste başında gelen
ürünlerdir.
Pazara Giriş
Gürcistan’da dağıtım kanalları henüz çok gelişmemiştir. Birçok ithalatçı kendi ürünlerinin dağıtımını
gerçekleştirmektedir. Bu nedenle pazara girişte ilişkiler çok önemli rol oynamaktadır. Pazarda hali hazırda
Türk firmaları faaliyette bulunmaktadır. Gerekli ilişkileri kurmuş ve pazarı tanıyan bu Türk firmalarıyla
çalışılması pazara girişte kullanılabilecek etkili bir yöntemdir. Gıda ürünlerinin ambalajlarında etiketin Gürcü
dilinde olması gerekmektedir.
Bağımsız Devletler Topluluğu ile Serbest Ticaret Anlaşması kapsamında tüm ürünlerde gümrükler
sıfırlanmıştır. Türkiye ile de Serbest Ticaret Anlaşması’nın bulunması Rusya ve Ukrayna gibi önemli
rakiplerimiz karşısında fiyat açısından dezavantaj yaşamamızı engellemektedir. Türkiye ile yapılan STA
kapsamında tarım ürünlerinin büyük bölümünde gümrük vergisi sıfırlanmıştır. Avrupa Birliği ile henüz bir
Serbest Ticaret Anlaşması’nın imzalanmamış olması pazarda fiyat rekabeti açısından olumlu bir faktör olarak
karşımıza çıkmaktadır.
Bisküvi
BİSKÜVİ VE GOFRETLER
Bisküvi sektöründe 2007 yılına kadar büyük yerli üreticiler piyasada mevcut değildi. Ancak 2008 yılından
itibaren bisküvi sektöründe yerli üretim ağırlık kazanmaya başlamıştır. Uzun dönemde pazarda Gürcü
üreticilerle rekabet söz konusudur. Fakat pazarın büyüyen bir pazar olması önem arz etmektedir. Dünya’da
artan hububat fiyatlarına karşın sektörde fiyatlar hububat fiyatları kadar artış göstermemiştir. Daha az yağ
ve şeker içeren yeni ürünlere olan talebin artması beklenmektedir. Reklam faaliyetlerine yoğunluk vermenin
gelecek dönemde satışlar üzerinde olumlu etkisi olacağı düşünülmektedir. Ayrıca ürün dağıtımının az olduğu
bölgelerde de dağıtım kanallarının genişlemesi olumlu etki yapacaktır.
Bitkisel Yağlar
Gürcistan’ın margarin ithalatında %36’lık payıyla Türkiye en önemli tedarikçi konumundadır. Özellikle son
yıllarda Gürcistan’da gıda sanayi üretiminin de artmasıyla bu ülkeye endüstriyel margarin ihracatımız artış
göstermiştir. Son dönemde fiyatlarda yaşanan artış, düşük fiyatlı ürünler için pazarda rekabet fırsatı
yaratmaktadır. Önümüzdeki yıllarda yerli margarin üretiminin de artış göstereceği tahmin edilmektedir.
Hububat
BUĞDAY
Gürcistan’ın buğday ithalatı 2011 yılında 184 milyon dolardır. Ülkemizin Gürcistan’a ihracatı ise 0,01 milyon
dolar olarak gerçekleşmiştir. İç talep karşılandıktan sonra talep fazlası ürünün elde kalması durumunda,
Gürcistan’ın iyi bir pazar olabileceği düşünülmektedir. İhraç fiyatlarımızın dünya ortalama fiyatları düzeyinde
olması durumunda iç piyasadaki talep fazlası buğdayın ihracı için Gürcistan pazarına girişte sorunla
karşılaşılmayacağı tahmin edilmektedir.
BUĞDAY UNU
Gürcistan’ın
buğday unu ithalatı 2011 yılında, bir önceki yıla göre %23,5 artışla
1,8 milyon dolara ulaşmıştır. Ülkede bisküvi üretiminin de başlamasıyla
un ithalatının önümüzdeki dönemlerde de artış göstermesi
beklenmektedir. Pazarda diğer sektörlerde olduğu gibi Rusya ve Ukrayna
hakim durumdadır.
Kanatlı Etleri
KANATLI ETLERİ
Gürcistan piyasasında kanatlı etlerine uygulanan gümrük vergisinin STA çerçevesinde sıfırlanmış olması ile
rakip ülkelere göre önemli bir avantajımız bulunmaktadır. Üretim tesislerimizin uluslararası normlara göre
çalışmakta olduğunun AB ülkeleri tarafından da kabul edilmesi ise ürünlerimizin imajını daha da güçlendirmiş
bulunmaktadır. Sonuç olarak halen miktarca yetersiz olsa da ihracatımızda önemli bir çıkış yaşanmış ve
ülkenin potansiyeli dikkate alındığında ihracatın ileriki yıllarda daha üst seviyelere taşınması beklenmektedir.
Şekerli ve Çikolatalı Mamuller
ŞEKERLİ VE ÇİKOLATALI MAMULLER
Gürcistan şekerli ve çikolatalı mamuller pazarında ambalajsız ürünlerin satışları oldukça yüksek olmakla
birlikte, ambalajlı ürünlerin satışlarının giderek arttığı görülmektedir. Pazarda şekerli mamullerde yerli üretimi
önemli olsa da, çikolatalı mamullerde satışların %90’ını çokuluslu firmaların ürünleri oluşturmaktadır. Ülkenin
bu ürün grubunda toplam ithalatının %74'ünü çikolatalı mamuller oluşturmaktadır. Pazarda Ukrayna ve
Rusya’dan gelen ürünler önemli bir yere sahip bulunmaktadır. Sovyetler Birliği dağılmadan önce bu pazarda
yer alan ürünler halen tüketicilerce beğenilmektedir. Ancak gelecek yıllarda, pazarda daha kaliteli ve yüksek
fiyatlı ürünlere olan talebin artacağı tahmin edilmektedir. Türkiye’den Gürcistan’a şekerli ve çikolatalı
mamuller ihracatının yarıdan fazlasını çikolatalı mamuller oluşturmaktadır. Kokolin grubunda pazarda iyi bir
yere sahip olunabileceği düşünülmektedir. Pazarda göze çarpan bir eğilim ise kutlamalarda, bayramlarda ve
çeşitli vesilelerle çikolata hediye etme geleneğinin giderek artmasıdır. İyi ambalajlı kokolinler bu açıdan
